Meer kennis maar minder intelligent

“We hebben meer kennis maar minder intelligentie.”

Deze woorden werden in Leiden uitgesproken door Pröf Felwine Sarr, een Senegalese academicus, dichter en muzikant. Of misschien moeten we de volgorde omdraaien en zeggen: ‘een muzikant, dichter en academicus’. Want de vraag is wat hem, samenlevingen in het algemeen en Afrikaanse samenlevingen in het bijzonder, intelligenter maakt: is het muziek, poëzie, of is het wetenschappelijk onderzoek?

Voor de jaarlijkse Adriaan Gerbrandslezing in het Wereldmuseum ging professor Sarr in op de politiek rond kennis over/in Afrikaanse samenlevingen. Hij pleitte voor het heropenen van de paden naar alternatieve kennisgebieden, zoals rituelen, dans en kunst. Het is tijd voor een Afrikaanse Renaissance gebaseerd op Afrikaanse geschiedenis, gedachten, waarden en ervaringen, stelt hij, en hij vermeldt dat dit proces in Senegal al begonnen is op de universiteit. Wees heel open, gebruik een variatie aan criteria en zet een ‘Ecologie van de kennis’ op adviseurt Sarr. Vergeet niet dat de universiteit niet de enige plaats is waar kennis wordt geproduceerd of in stand gehouden.

Ook: “we moeten de koloniale bibliotheek niet afbranden, maar kritisch herlezen”. Per slot van rekening “was het een coproductie”, maar met ongelijke medewerkers.

In Afrika is het volgens Sarr vrij algemeen geaccepteerd dat er veel wijsheid of intelligentie in deze andere kennisgebieden zit, omdat mensen het hebben ervaren. Ze weten niet hoe het werkt, maar ze weten dat het er is: “Je begrijpt het, maar je kent het niet.”

Foto: een intelligent gesprek tussen Prof. Sarr (links) en Prof. Wayne Modest van het Wereldmuseum/VU