De rol van de nar

Is deze afbeelding toegestaan? Zou je het culturele toe-eigening noemen? En is dat nog steeds het geval als de ‘eigenaars’ van het figuur jou ook daadwerkelijk kleden en als het allemaal in een vrolijke, jolige sfeer gebeurt? Dat laatste is precies het idee, te zien aan de flyer van de fotostudio. In plaats van te spreken over toe-eigening in een wij/zij-configuratie, schrijven ze: “Kunnen we spelen voor vrede? (We) nodigen je uit om de bevrijdende kracht van speelse menselijke ontmoetingen te ontdekken.”

De desbetreffende figuur (de gebruikelijke drager van dit gewaad) is de Korè Duga, een dorpsnar uit Mali. Tijdens de Afrika dag vertelde Seydou Camara ons alles over hem. De school voor de Korè Duga bestaat al sinds mensenheugenis, legde hij uit. En de rol van de Korè Duga is om contact te maken met mensen en speelse bemiddeling uit te voeren. Hij heeft het vermogen om te dansen en “hun wijsheid ligt in het schaamteloos spelen met maatschappelijke normen om meningsverschillen op te lossen door humor en met een lach.” Belangrijke waarden zijn harmonie, tolerantie en bescheidenheid. Zoals je op de foto ziet: ze rapen stukken stof van de straat om zichzelf te kleden.

Camara, artistiek directeur van Yamarou Photo, heeft foto’s van deze figuren gemaakt en ze in de straten van Bamako opgehangen. Zo zorgen ze voor discussie en steun voor dit soort tradities. Valérie Schuit (Eyewonder doclab) stimuleert ook deze en soortgelijke vormen van democratie.

Michael Eze, Dr.Phil, Ph.D., tenslotte, een specialist in Afrikaanse filosofie, plaatste het hele verhaal in zijn grotere context. Wat betekent het om een burger in Afrika te zijn, vroeg hij. Kan Afrika bouwen op zijn eigen instrumenten van democratie, hoe kan Afrika zijn willekeurig ingerichte staat terugwinnen? Hij liet ons achter met intrigerende opmerkingen als deze: “Het geweldsmonopolie van de staat werkt misschien in Europa, omdat er sterke instituties zijn, om tegenwicht te bieden op het moment dat dat nodig is. Die hebben we niet in Afrika. In plaats van een geweldsmonopolie hebben we collaboratieve onderhandelingen nodig tussen de staat en zijn burgers.”

Enorm veel dank voor de kennismaking met weer een fantastische vorm van Afrikaanse inheemse wijsheid. En voor iedereen die in Afrika werkt: (h)erkennen jullie de rol en het belang van de nar in jullie organisatie? Luister je echt naar zijn feedback en ondersteun je zijn rol in het oplossen van conflicten? Kijk om je heen en denk erover na…